Từ tác dụng của Thận theo Yhct bàn về tác dụng Thận dương ( Mệnh môn) thực chất ( Phần 1)

 

Thận trong học thuyết tạng tượng của YHCT là 1 nội dung rất quan trọng, nó có chức năng tàng tinh, sinh tủy, chủ cốt, chủ về sinh trưởng và phát dục, sinh dục, nạp khí, chủ về chuyển hóa thủy dịch, nó không chỉ chỉ chức năng 1 tạng Thận thực chất mà nghĩa rộng của nó có liên quan rất rộng đến 1 số hệ thống sinh lý và bệnh lý của nhiều cơ quan nội tiết, sinh dục, thần kinh, vận động, hô hấp, chuyển hóa nước và hệ tạo máu theo y học hiện đại. Bởi vậy tuy Thận là 1 trong ngũ tạng, nhưng vị trí của nó khác với các tạng khác, có thể nói khái quát nó thống lĩnh chi phối các hoạt động sinh mệnh. đặc biệt là dương khí của Thận ( còn gọi là mệnh môn tướng hỏa ), Trung y cho rằng : Dương khí trong Thận là cuội nguồn thúc đẩy các hoạt động sinh mệnh của cơ thể, nó chỉ đạo các hoạt động sống của cơ thể, tất cả qua trình trao đổi chất đều chịu sự chi phối của nó. Vì thế mà trong Đông Y mới gọi là là " Thận là gốc của tiên thiên", " Là gốc của sinh mệnh", " Mệnh môn là bể của tinh huyết","...Gốc của nguyên khí, âm khí của ngũ tạng thiếu nó không được tư dưỡng, dưỡng khí của ngũ tạng thiếu nó không thể phát", " Mệnh môn có hỏa là vạn vật có hỏa vậy"

                 

Nghiên cứu về cơ sở vật chất của Thận dương ( Mệnh môn ) Y học hiện đại trong lĩnh vực này đã có nghiên cứu gì ? Các nhà khoa học trong ngoài nước và các nhà khoa học thuộc nhiều lĩnh vực từ Thần kinh, Nội tiết, Sinh học phân tử, tế bào sinh vật học, di truyền học và các lĩnh vực có liên quan đến sự thay đổi Điện sinh học, Từ trường, năng lượng, nguyên tử của con người đã tiến hành nghiên cứu rộng rãi và thu được nhiều thành quả. tại Trung quốc các nghiên cứu có giá trị đó là : 
1.Bệnh viện số 1 Thượng Hải đã phát hiện hàm lượng 17-hydroxycorticosteroid ở bệnh nhân Thận dương hư trong 24h thấp hơn giá trị bình thường, tiêm ACTH 2 ngày nửa số bệnh nhân (thử nghiệm ACTH) phản ứng kéo dài rõ, cho thấy bệnh nhân Thận dương hư có biến đổi chức năng của Hệ đồi thị - Tuyến thượng thận
2.Bệnh viện trung tâm số 1 Thiên Tân đã phát hiện ra bệnh nhân Thận dương hư tồn tại mức độ 17-hydroxycorticosteroid nước tiểu ở mức độ khác nhau cùng với chức năng tinh hoàn suy giảm, cho thấy, bệnh nhân Thận dương hư có sự biến đổi chức năng Hệ dưới đồi - Tuyến yên - Sinh dục
3. Bệnh viện Trùng Khánh qua mổ tử thi phát hiện thùy trước tuyến Yên, tuyến Giáp, tuyến Thượng thận và Tinh hoàn, Buồng trứng của người mắc bệnh Thận đều có tổn thương thoái hóa rõ rệt, hoạt tính cơ năng của nó cũng giảm rõ rệt. 
4. Giáo sư Quảng An Khôn trung tâm nghiên cứu tăng huyết áp Thượng Hải đã lấy AMPc và GMPc huyết tương làm luận chứng khoa học nghiên cứu mối quan hệ của nó với Âm dương, Thực nghiệm ở bệnh viện số 1 Thượng Hải còn cho thấy chuyển hóa năng lượng của bệnh nhân Thận dương hư thấp hơn so với người bình thường.
5. Bệnh viện giải phóng quân, bệnh viện Trung y Chiết Giang, các bệnh viện đều báo cáo, Bệnh nhân Thận dương hư tuyệt đại đa số có biểu hiện triệu chứng cường hệ phó giao cảm.
Các nghiêm cứu khoa học thực nghiệm, đều chứng minh Thận dương hư theo quan niệm của y học cổ truyền xác nhận luôn tồn tại triệu chứng Rối loạn Hệ dưới đồi - Tuyến Yên - Tuyến thượng thận và lấy thay đổi vùng dưới đồi - tuyến yên - sinh dục là chính, bao gồm cả tuyến giáp, hệ thần kinh thực vật các số liệu trên là căn cứ khách quan đánh giá chức năng. Từ các kết quả nghiên cứu trên đã làm căn cứ chỉ đạo trên lâm sàng vận dụng dùng thuốc bổ dương điều trị suy tuyến thượng thận, suy tuyến giáp và suy tuyến sinh dục thu được hiệu quả tốt.

Nhưng trước mắt đối với nghiên cứu cơ chế phát bệnh của Thận dương hư và tác dụng dược lý của các thuốc trợ dương còn chưa rõ ràng, đặc biệt là Thận dương hư cuối cùng lấy Hệ dưới Đồi thị - Tuyến thượng thận chức năng rối loạn làm chính, hay là lấy hệ tuyến Yên - tuyến Sinh dục là chính ? nghiên cứu thuốc trợ dương cuối cùng chủ yếu tác dụng trên Thượng thận, hay tác dụng chủ yếu trên tuyến sinh dục, còn là vấn đề đang tranh luận. Do vậy trên lâm sàng vận dụng thuốc trợ dương điều trị còn xuất hiện nhiều vấn đề chưa chính xác. Ví dụ : sau khi vận dụng thuốc bổ dương, có thể cải thiện chức năng tuyến thượng thận suy giảm không ? Có một số cơ sở đã tiến hành nghiên cứu mang thuốc trợ dương Đông y và thuốc hóc môn Tây y cùng dùng để nhận biết, dùng hóc môn Tây y coi như thuốc trợ dương thuần trung y hoặc thay thuốc trợ dương Trung y, hoặc lấy thuốc trợ dương Trung y thay thuốc hóc môn Tây y. Thậm trí có 1 số bác sĩ mang quan điểm này làm 1 tiêu chuẩn nhân rộng ra, nhưng ứng dụng thực chất lại không mang được kết quả như vậy, có thể lấy hai ví dụ sau để minh họa :

Ví dụ 1: Một vài bệnh truyền nhiễm hoặc truyền nhiễm nghiêm trọng, phát bệnh cấp tính dẫn đến sốt cao không lui, trong quá trình xử trí cấp tính có áp dụng 1 số cocticoide trị bệnh, giúp cơ thể vượt qua giai đoạn nguy cấp, thu được hiệu quả vượt trội, kết quả sẽ ngược lại nếu điều trị bằng thuốc bổ dương thì sẽ nguy hiểm không ít. 
Ví dụ 2 : Đối người hen phế quản mạn tính lâu ngày, căn cứ lý luận của Trung y " Thận là gốc của khí", " thận chủ về nạp khí" , trên lâm sàng ứng dụng dùng thuốc bổ dương có thể thu được hiệu quả rất tốt. nhưng cocticoide tuy có hiệu quả kháng viêm, kháng quá mẫn nhưng ứng dụng trên lâm sàng lại không lý tưởng, những năm gần đây nước nước ngoài báo cáo cho rằng : cho cocticoide điều trị viêm phế quản mạn tính hiệu quả không rõ rệt, nó chung không khuyến cáo sử dụng.

Ví dụ loại này rất nhiều, tóm lại tùy theo nghiên cứu dần dần làm rõ và từ ứng dụng lâm sàng cho thấy, hiện nay dường như yêu cầu tất yếu tiến hành nghiên cứu và bàn luận về cơ chế tác dụng của các thuốc bổ dương và tác dụng của các thuốc trợ dương, đối với thuốc trợ dương cuối cùng tác dụng chủ yếu tác dụng ở tuyến Yên - tuyến Thượng thận hay còn tác dụng trên hệ tuyến sinh dục cùng quan hệ của nó với tuyến Giáp, thần kinh thực vật, hệ miễn dịch, giữa AMPc, GMPc huyết tương cần phải tiến hành 1 loại nghiên cứu và xây dựng giả thiết, để có lợi hơn trong kết hợp lý luận rung tây y trên lâm sàng.

Mục đích của bài viết cũng là từ muốn phát huy tác dụng thuốc trợ dương trên hệ tuyến Yên - tuyến sinh dục, liên hệ với ảnh hưởng của nó đối với tiền liệt tuyến, tuyến thượng thận, hệ thần kinh thực vật, AMPc - GMPc huyết tương, miễn dịch của cơ thể, để có thể hoàn thành 1 khái niệm về Thận dương. 
( còn nữa )
Ths, Bs Tôn Mạnh Cường tổng hợp từ nhiều nghiên cứu