Kinh nghiệm của lão Danh y Triệu Thiệu Cầm

Khám bệnh coi trọng các căn cứ khách quan

Đặc điểm chẩn đoán bệnh của Triệu lão coi trọng chứng cứ khách quan. hàm ý của các chứng cứ khách quan có 2 phương diện. Một là, chỉ tình trạng chứng, sắc, mạch, lưỡi trong tứ chẩn Trung y. Hai là, là chỉ phải tham khảo các kết quả kiểm tra y học hiện đại. Có người nói, Trung y chẩn đoán thiếu chứng cứ khách quan. Triệu lão cho rằng mạch, lưỡi, sắc, chứng không phải là căn cứ khách quan của chẩn đoán Trung y. Trung y đối với quan sát mạch, lưỡi, sắc, chứng không chỉ là tiêu chuẩn có định tính, cũng có nội hàm định lượng.

 

 

Nhưng tạm thời vẫn chưa có thiết bị máy móc gì có thể chứng minh ra, nhưng nhưng Bác sỹ có kinh nghiệm trong suy nghĩ đã có tính toán, như Trầm, Trì, Phù, Sác của tượng mạch; hồng, đỏ, xanh, tím của lưỡi đều là tồn tại khách quan. mà đặc điểm lớn nhất của chẩn đoán Trung y chính là nhấn mạnh Tứ chẩn hợp tham, tức là mang Mạch, Lưỡi, Sắc, Chứng kết hợp lại, tiến hành phân tích tổng hợp, mới có chẩn đoán chính xác.

Triệu lão cho rằng, trong đa số tình huống, phản ánh của Mạch, Lưỡi, Sắc, Chứng của 1 bệnh luôn là thống nhất. Ví dụ như chứng thấy phát nhiệt, miệng khát, tâm phiền là biểu hiện tượng Nhiệt thịnh, mà mạch Sác, lưỡi đỏ, rêu vàng, sắc đỏ đều là biểu hiện của chứng dương thịnh, mạch, lưỡi, sắc, chứng như vậy hoàn toàn hợp lý, có thể chẩn đoán xác định là bệnh Nhiệt thịnh, kết quả chẩn đoán như vậy không có gì nghi ngờ.

Có lúc biểu hiện Mạch, Lưỡi, Sắc, Chứng không hoàn toàn đi đôi với nhau, như sợ lạnh mà mạch lại sác, lưỡi đỏ, phát nhiệt mà mạch vi, lưỡi đạm, trong những trường hợp này thì Bác sỹ cần thận trong phân biệt chân giả, phân biệt cho chính xác. Trong Lý luận Trung y có nói " Xả mạch tòng chứng", " Xả chứng theo mạch", chính là lời này ( 2 câu trên có ý : Khi bệnh cơ có biểu hiện tượng mạch và triệu chứng phản ánh có mâu thuẫn, thông qua tổng hợp phân tích, xác định mạch tượng không phản ánh thực tế bệnh tình, thì có thể bỏ đi mạch tượng, theo triệu chứng tiến hành phương pháp của chẩn đoán chứng hậu)

Nói chung mà nói, sự biến hóa của Chứng hậu rất nhiều, dễ xuất hiện giả tượng, mạch lưỡi lại tương đối ổn định, tương đối khách quan phản ánh tình trạng thực tế của cơ thể. sự thay đổi sắc nhuận của da mặt là phản ánh ra bên ngoài của bệnh lý cơ thể, Ý nghĩa và chứng của nó tương đồng, lại có ý nghĩa chẩn đoán đặc thù của nó.

Tóm lại, Chứng so với mạch, nên lấy mạch là chính. nhưng mạch cũng xuất hiện giả tượng, giả tượng của mạch đa phần xuất hiện ở phần mạch phù, mạch tượng trầm nhất định phản ánh đúng thực chất của bệnh chứng. Bởi vậy, cầu mạch của giả chứng lấy bộ vị trầm của mạch giả, lại kết hợp tượng lưỡi và dị thường của màu sắc thì có thể nằm chắc được bản chất của bệnh. phương pháp và toàn bộ quan điểm này đối với phân biệt hàn nhiệt hư thực của bệnh tật, nắm vững phương hướng điều trị chính có ý nghĩa chỉ đạo.

Triệu lão trong chẩn đoán lâm sàng coi trọng tham khảo kết quả kiểm tra y học hiện đại, đem kết quả kiểm tra y học hiện đại kết hợp cùng với biện chứng Trung y. Ông ta cho rằng, đối diện với sự phát triển của y học hiện đại và bệnh tật phức tạp hiện đại, chỉ đơn giản sử dụng phương pháp chẩn đoán Trung y là không đủ, kết quả kiểm tra của Y học hiện đại cũng nên dùng để phục vụ chẩn đoán điều trị Trung y.

Khi chẩn trị bệnh truyền nhiễm cấp, mạn tính hoặc bệnh ngoại cảm, Triệu lão rất chú ý đến xét nghiệm thường quy của bệnh nhân. Nếu như người bệnh sốt kiểm lượng bạch cầu và bạch cầu trung tính tăng, vậy thì nói rõ đang có nhiễm khuẩn, nên biện chứng theo phương pháp ôn bệnh; nếu số lượng Bạch cầu và trung tính không tăng, thì dùng phương pháp biện chứng thương hàn.

Lại nếu, Bệnh nhân viêm Thận trong nước tiểu xuất hiện bạch cầu và hồng cầu, là biểu hiện của 1 loại xuất huyết. bệnh nhân suy Thận Creatinine máu và BUN tăng cao, thi cho thấy tà độc uẩn uất tích ở huyết phận.

Một bệnh nhân chụp CT phát hiện thóp giãn rộng, Tây y chẩn đoán Não úng thủy, kết hợp với mạch nhu, rêu lưỡi bẩn, người béo trắng, chóng mặt. Triệu lão chẩn đoán là Thủy thấp đình súc, tam tiêu bất lợi, cho thuốc lấy hóa khí hành thủy, sơ phong thắng thấp thì khỏi. dùng xét nghiệm kỹ thuật cao của y học hiện đại Triệu lão xem ra có thể không được như mong đợi, nhưng khi cần có thể tham khảo.

Triệu lão không chỉ đơn độc trong chẩn đoán chú trọng tham khảo các kết quả y học hiện đại mà còn chủ trương khi theo dõi hiệu quả điều trị cũng nên lấy kết quả kiểm tra của y học hiện đại làm căn cứ.

Ví dụ Bệnh nhân viêm Thận hết phù, hết đau lưng không thể nói là khỏi, cần phải kiểm tra xem kết quả xét nghiệm, các chỉ số nước tiểu chuyển âm tính phải duy trì theo dõi trong 3 tháng nếu không tái phát mới có thể khẳng định khỏi trên lâm sàng. Bệnh nhân Tiểu đường, hết khát, triệu chứng hết, không thể nói khỏi, cần phải xét nghiệm đường niệu, đường máu khôi phục bình thường mới tính ổn định. Đó mới là thái độ khoa học nghiêm túc.

Bản dịch Ths, Bs Tôn Mạnh Cường

 

名老中医赵绍琴经验集：重在客观

 

来自:有趣的萌宠物

 

赵老诊断疾病的特点是重视客观依据。所谓客观依据有两方面的含义。一是指中医四诊所得的脉、舌、色、症情况。二是指要参考现代医学的各项检查结果。

有人说，中医诊断缺乏客观依据。赵老认为不然，脉、舌、色、症就是中医诊断的客观依据。中医对脉、舌、色、症的诊察不但有定性的标准，也有量化的内涵。

 

不过目前还无法用仪器检测表示出来。但在有经验的医生是心中有数的。如脉象的浮、沉、迟、数；舌的红、绛、青、紫，都是客观存在的。而且，中医诊断的最大特点是强调四诊合参，即把脉、舌、色、症结合起来，进行综合分析，才能做出正确的诊断。

 

赵老认为在大多数情况下，一个病的脉、舌、色、症的反映总是一致的。例如症见发热，口渴，心烦，为热盛之象，而脉数，舌红，苔黄，色赤，也都为阳盛之征，这样脉、舌、色、症完全一致，可以确诊为热盛之病。这样的诊断结果是没有疑问的。

 

有时候，脉、舌、色、症的表现并不完全一致，如恶寒而脉数，舌红，发热而脉微，舌淡，在这种情况下就须要医生慎重辨别真伪，进行正确的取舍。中医理论中有“舍脉从症”，“舍症从脉”之说，就是指此而言。

 

一般来说，症状的变化较多，容易出现假象，脉舌却相对稳定，比较客观地反映了机体的真实情况。面部的色泽变化是机体病变的外部反映，其意义与症相同，但又有其特殊的诊断意义。

 

总之，症与脉比较，应以脉为主。但脉也可能出现假象，脉的假象多出现在浮中部位，沉部的脉象一定反映了病证的本质。所以症假求之脉，脉假求之沉部，再结合舌象和色泽的异常，就能把握住疾病的本质。这一观点和方法对于分别疾病的寒热虚实，把握治疗的大方向具有指导意义。

 

赵老在临床诊疗中非常重视参考现代医学的检查结果，把现代医学的检查结果同中医辨证结合起来。他认为面对现代医学的发展和现代复杂的疾病，单用传统的中医诊断方法是不够的，现代医学的检查结果也应当用来为中医诊治疾病服务。

 

在诊治急慢性传染性或感染性疾病时，赵老非常注意病人的血常规检验。如果发热病人查血白细胞总数和中性增高，那就说明存在细菌感染，宜用温病方法辨治；如果白细胞总数及中性不高，则适用伤寒方法辨治。

 

再如，肾炎病人尿中出现蛋白和红白细胞，是一种出血的表现，肾衰病人血肌酐和尿素氮上升，则说明邪毒蕴郁蓄积于血分。

 

一病人作ＣＴ发现颅缝加宽，西医诊断为脑积水，结合脉濡舌白苔腻，形肥色白，眩晕等表现，赵老诊断为水湿停蓄，三焦不利，投以化气行水，疏风胜湿之剂即愈。现代医学的高尖检查手段在赵老看来并非可望不可及，而是必须加以利用的。

 

赵老不独在诊断中注重参考现代医学检查结果，而且主张在判断治疗效果时也应当以现代医学的检查结果为依据。

例如肾炎病人浮肿消，腰痛止不能说痊愈，必须看化验结果，尿检转阴持续３个月不复发才能定为临床治愈。糖尿病人口渴止，症状消，不能算痊愈，必须血糖尿糖恢复正常才能算痊愈。这才是严格的科学的态度。